Hert in de koplampen

Het gaat er regelmatig hard aan toe in de wereld van food, agribusiness en (minder zichtbaar) aquacultuur. Als er ergens een willekeurige discussie de kop op steekt, worden food, foodproductie of de producenten er al snel bij gehaald als boosdoener of veroorzaker. Of de discussie nu gaat over duurzaamheid, milieu, klimaat, dieren, bestrijdingsmiddelen, specifieke ziektes, geneesmiddelen of gezondheid in het algemeen. Oorzaken van onheil of (vermeende) onwenselijkheden wordt snel op het bordje van de voedselproducerende sectoren gelegd. De wereld van food, agri en aqua ziet het, overkomt het en lijkt het te laten gebeuren. Natuurlijk zijn de (mogelijke ) issues bekend. De dilemma’s zijn meestal complex en vaak wordt hard aan een oplossing gewerkt, al of niet van harte.

Wat heel vaak niet gebeurt, is het delen van deze dilemma’s, uitdagingen, voor- en nadelen en mogelijke oplossingen. Daarover blijft het stil. Veel te stil. De omgeving denkt daarom logischerwijs dat er niets gebeurt of dat de geheimzinnigheid synoniem is voor niet deugen. Daarmee hebben alle stakeholders een prima positie om er vanuit eigen idealen en doelen op los te vuren. Stakeholders met andere belangen communiceren wel en halen het nieuws. Regelmatig gaat dat over onderwerpen waar het acute voortbestaan van de mensheid van lijkt af te hangen. Dikwijls zwaar aangezet met ronkende cijfers waar niemand een vinger achter probeert te krijgen of de juistheid ervan überhaupt in twijfel trekt. De maatschappij en de markt reageren er op. De voedselproducenten, boeren, tuinders en vissers zijn vervolgens van de leg. Verontwaardigd en verongelijkt. Ze begrijpen soms ook niet hoe het komt. Toch is dat eenvoudig: onbekend maakt onbemind.

In korte tijd zijn er tal van voorbeelden voorbij gekomen. Kalf bij de koe, dierenwelzijn in slachterijen, biggensterfte, teveel geboren biggen per zeug, mondiaal gebruik van bestrijdingsmiddelen, oproep van investeerders in grote fastfood ketens om werk te maken van antibioticagebruik in de dierhouderij, koeien in de wei voor verantwoorde kaas, snavels kappen bij kippen, lange afstandstranssporten van landbouwhuisdieren, vissen in kwekerijen, toegevoegde middelen aan bewerkte producten, suiker in frisdranken, het leegvissen van de zee, bacteriën in kweekvis, bijvangsten, overbevissing, welzijn en houderij-omstandigheden, E-nummers en residuen van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit. Om er willekeurig maar een paar te noemen.

Alle denkbare onderwerpen worden stuk voor stuk geframed door partijen die niet zoveel op hebben met een of meer producten, producenten of productiemethodes. Consumenten krijgen stelselmatig een (meestal negatieve) dosis boodschappen ingespoten. De een wordt immuun, de ander krijgt een afweerreactie. Wat het ook is, er blijft iets hangen. Dat gaat ten koste van de waardering en de bereidheid te betalen voor goede voedingsmiddelen. Het is de oprit naar een rotonde waar je als voedselproducent niet of nauwelijks nog van afkomt.

De vraag is waarom voedselproducenten het reputatiestuur uit handen geven en hun lot lijdzaam lijken te ondergaan. Het heeft veel weg van het hert dat verstijfd midden op de weg staart in de snel naderende en fel schijnende koplampen. Dat is niet wenselijk en zeker niet nodig. Zelf achter het stuur kruipen is slimmer. Om vervolgens de rotonde te verlaten en de route langs alle stakeholders af te leggen met eerlijke informatie die er toe doet. Zelfbewust de positieve confrontatie en dialoog zoeken. Op dat kompas kunnen producenten en consumenten samen de koers uitzetten en waar nodig of gewenst bijstellen. Dat gaat helpen. Voor consumenten, voor de producten en voor de producenten in food, agri en aqua.