Honger en/of onrust?

Honger is de belangrijkste oorzaak van oorlog. Voedsel is essentieel voor mensen. Voedingsmiddelen worden niet voor niets LEVENSmiddelen genoemd. Het is simpel. Een mens wordt geboren. Je krijgt voedsel, voedt jezelf, wordt oud(er) en sterft.

Aan het eerste en laatste kan een mens niets doen. Dat gebeurt. Het tussenliggende deel bepaalt veel. De mogelijkheid om jezelf te voeden is cruciaal voor het welzijn en is van invloed op de levensduur. Mensen komen niet snel in opstand zolang er geen honger is. Veel overheden beseffen dit maar al te goed. Voor hen is voldoende voedselproductie niet voor niets een van de belangrijkste doelstellingen. Zo niet de belangrijkste.

De Chinese overheid staat voor de uitdaging om miljarden mensen in de miljoenensteden te voeden en daarmee het grote land bestuur- en beheersbaar te houden en te behoeden voor grote en kleine oorlogen. Het land heeft een bloederige geschiedenis die nog vers in het geheugen ligt. Geen wonder dat de agri- en aquacultuur er worden gestimuleerd. Van eigen thee, fruit, rijst en – tegenwoordig ook –  aardappelen tot vis en vlees. Zelfvoorzienend zijn in het belang van de eigen bevolking en de rust in het land in stand te houden, zijn concrete doelen.

Turkije met haar enorme populatie en onrust in de regio, is sinds 1980 zelfvoorzienend. Ruim 10% van de bevolking werkt in de agrarische sector. Het land produceert grote hoeveelheden tomaten, paprika’s, uien, noten, suikerbieten en talloze fruitsoorten. Het land is inmiddels ook een sterke speler in de wereldwijde aquacultuur. Het aantal viskwekerijen is aanzienlijk gegroeid. Turkije werkt ook hard aan het ontwikkelen van een eigen zuivelindustrie. Hoewel de omvang van de sector de laatste jaren wat is afgenomen, wordt op grootschalige wijze geïnvesteerd in de ontwikkeling van een eigen zuivelindustrie. Zelfvoorziening en rust in eigen land zijn ook in Turkije belangrijke beleidspunten.

Eenzelfde ontwikkeling is te zien in Rusland. Na het instorten van de Sovjet Unie was voedselproductie een groot probleem. Ondertussen is de levensmiddelenindustrie een van de snelst groeiende sectoren. Het land wil – zeker na de import stop van producten uit de EU – zelfvoorzienend worden. Dat gaat op termijn zeker lukken. Het land heeft veel landbouwarsenaal, toegang tot grote viswateren en rust in eigen land staat hoog op de prioriteitenlijst.

Internationale ontwikkelingen zijn van grote invloed op de op export gerichte Nederlandse voedselproducerende sectoren. Grote markten kunnen gaan verdwijnen of op zijn minst minder kansen bieden. Van honger is in Nederland nog lang geen sprake, maar niets valt uit te sluiten wanneer situaties grondig veranderen. Onrust is er al wel. De voedselproducerende bevolking beweegt omdat een redelijk verdienmodel ontbreekt. Met het wegvallen van delen van de agrifood sector wordt ook geknabbeld aan de inkomsten van Nederland. Dat kan leiden tot nog meer onrustige stromingen in de samenleving. Wie onrust of erger wil voorkomen, zorgt voor een lange termijn visie waarop landen en hun burgers kunnen koersen. Wanneer een land het niet zelf kan bedenken, kan het leentjebuur bij anderen: beter goed gejat dan slecht verzonnen.