(On)betrouwbaar

Wetenschappers worstelen met hun reputatie. Mensen vertrouwen er niet meer automatisch op dat hun onderzoeksresultaten en uitspraken kloppen. De financiers van het onderzoek zijn namelijk belanghebbenden. Een bedrijf of een industrie legt het geld op tafel. Het gevolg is dat de wetenschappers en het onderzoek (dus) als niet betrouwbaar worden beoordeeld en de resultaten (dus) niet kunnen deugen.

Het omgekeerde komt ook voor. Een maatschappelijke organisatie of beweging is opdrachtgever en financier van een onderzoek. De resultaten worden bekend gemaakt en vaak voorzien van stevige uitspraken en claims. Deze worden vervolgens beoordeeld als (dus) eerlijk en (dus) betrouwbaar.

Het is de vraag waarom de een wordt gewantrouwd en de ander als volstrekt betrouwbaar wordt ervaren. Komt het door de manier van communiceren over de resultaten? Ligt het aan de financiers? Komt het door het verschil tussen de ideologische en commerciële doelen? Is de professionele wetenschapper te serieus, te saai of te complex? Vinden veel mensen feiten en inhoud niet boeiend? Zijn de claims niet hard, emotioneel of simpel genoeg? Gaat het meer om spanning en sensatie om de claims gemakkelijker te kunnen verspreiden?
Of wordt een complex verhaal al snel te moeilijk en slaan daardoor twijfel en wantrouwen toe?
Gaat het om spanning en sensatie om de claims gemakkelijker te kunnen verspreiden? Willen media en mensen gewoon een hapklare boodschap waar ze zelf niet meer over hoeven nadenken maar gewoon als waarheid kunnen doorslikken?

Hoe dan ook: elk onderzoek heeft een financier. En elke financier heeft een doel en belangen.
Alle partijen zullen daar transparant over moeten zijn. Elk onderzoek en alle resultaten die worden gecommuniceerd moeten met de juiste bril op worden beoordeeld. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt zowel bij de zender van de boodschappen als bij de ontvanger. Wat wordt uitgestuurd móet deugdelijk zijn en wat binnenkomt, mág niet klakkeloos worden overgenomen.

Laten we afspreken dat we in het vervolg bij elke bekendmaking van een onderzoek standaard de informatie vermelden over opdrachtgever, financier, doel, onderzoekers, een link naar het totale onderzoeksrapport en uiteraard de afzender van de bekendmaking. Transparant en duidelijk.
In het belang van iedereen die zich een goede mening wil vormen over de onderzochte resultaten.